نحوۀ محاسبۀ سود و زیان

محاسبه درصد مشارکت در ساخت و نحوه محاسبه بلاعوض در مشارکت ساخت

محاسبه درصد مشارکت در ساخت ، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت است. میزان درصد موجود در قرارداد باید با دقت بسیار زیادی محاسبه شود و در متن قرارداد ثبت شود زیرا همین محاسبه درصد مشارکت در ساخت است که سهم سود و زیان مربوط به هر شریک را مشخص می‌کند. به همین دلیل است که طرفین قرارداد اشاره شده از عبارت محاسبه سود مشارکت در ساخت نیز استفاده می‌کنند. در واقع هدف نهایی شکل گیری این ارتباط میان طرفین، رسیدن به همین منفعت و سود است که در متن قرارداد مشارکت نیز تعیین می‌شود.

شراکت در ساخت و ساز، سرمایه گذاری سودآور!

یکی از روش‌های سرمایه گذاری که طی چند سال گذشته بسیار مورد اقبال و توجه قرار گرفته است، مشارکت در ساخت و ساز است. ساخت‌ و سازها چه مربوط به املاک مسکونی باشد و چه مربوط به املاک تجاری، سود قابل توجهی را برای سرمایه گذاران به همراه دارد. افزایش قیمت ملک و زمین‌هایی که امکان ساخت و ساز را داشته باشند و از طرفی افزایش قیمت مصالح و سرمایه برای طی کردن فرآیند ساخت و ساز، باعث شده است که کمتر کسی بتواند به تنهایی در این عرصه فعالیت کند. به همین دلیل است که سرمایه گذاران به سرمایه گذاری شراکتی روی آورده‌اند و با استفاده از راه‌های مختلف با هم شریک می‌شوند و پس از توافقات اولیه، محاسبه درصد مشارکت در ساخت را انجام می‌دهند.

انواع راه‌های شراکت برای اشخاص

1. ممکن است یک طرف زمین یا خانه‌ای کلنگی داشته باشد و برای شراکت بیاورد.
2. ممکن است که یک طرف پرداخت هزینه‌های ساخت و ساز را به‌عهده بگیرد.
3. ممکن است طرفین هم سرمایه نقدی برای ساخت و ساز بیاورند و نحوۀ محاسبۀ سود و زیان هم در زمین سهیم باشند، به این ترتیب که در ابتدا به صورت شراکتی زمین یا خانه‌ای کلنگی را خریداری می‌کنند و در ادامه به تخریب و ساخت و ساز مجدد می‌پردازند.

در هر حالت که باشد هر کدام از شرکا سرمایه‌ای آورده است و توقع دارد که به میزان آورده‌ خود از سود ساخت و ساز سهم ببرد. در این میان نیز بزرگ‌ترین دغدغه شرکا، نحوه محاسبه کمیسیون مشارکت در ساخت یا طریقه محاسبه درصد مشارکت در ساخت می‌باشد.

نحوه محاسبه قرارداد مشارکت در ساخت

چنانچه اشاره کردیم، طریقه محاسبه درصد مشارکت در ساخت از بزرگترین دغدغه‌های سرمایه گذران در ساخت و ساز است. اینکه در زمان اتمام کار چه میزانی از سود نهایی به آن‌ها می‌رسد یا در زمان بروز خسارت پرداخت چه میزانی به عهده آن‌ها است به وسیله فرمول محاسبه مشارکت در ساخت یا محاسبه درصد مشارکت در ساخت ، مشخص می‌شود.

نرخ روز و نرخ منطقه در روش محاسبه مشارکت در ساخت

نکته‌ای که در تعیین سهم هر شریک باید به آن توجه کرد، نرخ مشخص شده برای زمین یا مصالحی است که برای ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به این موضوع می‌توان به روشی عادلانه محاسبه درصد مشارکت در ساخت را انجام داد. اگر شرکا با هم اقدام به خرید زمین یا خانه کلنگی کنند، قیمت به نرخ روز و نرخ منطقه محاسبه خواهد شد.

قیمت زمین یا ملک در هر منطقه شهری با منطقه دیگر متفاوت است و قیمت اصلی زمین باید با توجه به نرخ منطقه‌ای که زمین در آن واقع شده است، محاسبه شود. اما اگر قرار باشد که یک شریک ملک یا خانه کلنگی خود را برای شراکت در ساخت بیاورد، لازم است که قیمت آن خانه براساس نرخ روز محاسبه شود و به عنوان میزان آورده شریک در متن قرارداد نوشته شود. در ادامه با توجه به این میزان آورده محاسبه درصد مشارکت در ساخت انجام می‌شود.

از طرف دیگر، قیمت مصالح ساخت و ساز بسیار متغیر است و نمی‌توان از پیش تعیین کرد که چه مقدار سرمایه برای تهیه این اقلام لازم می‌باشد. با این حال با توجه به نرخ روز و به صورت حدودی میزان سرمایه لازم برای ساخت و ساز توسط طرفین محاسبه می‌شود. مبلغ به دست آمده میزان آورده شریک دیگر محسوب می‌شود و در انتهای قرارداد برای محاسبه درصد مشارکت در ساخت استفاده می‌شود. البته تا انتهای فرآیند ساخت و ساز این مبلغ متغیر است و آن هم به دلیل تغییراتی است که در قیمت مصالح اتفاق می‌افتد.

پایان ساخت و ساز و ارائه رسیدهای خرید

در آخر با ارائه رسیدهای خرید و مدارکی که نشان دهد چه مقداری برای ساخت و ساز ملک هزینه شده و همچنین با تعیین نرخ روز قیمت ملک کلنگی، آورده‌ها روی هم گذاشته شده و جمع می‌شوند و سرمایه کلی قرارداد مشارکت در ساخت املاک مشخص می‌شود. علاوه بر این با محاسبه درصد مشارکت در ساخت ، درصد سهم هر شریک با توجه به میزان آورده‌ای که داشته تعیین می‌شود. محاسبه دقیق درصد این سهم با توجه به آورده هر شریک ضروری است، زیرا بعد از تایید نهایی و تقدیم سهم هر شریک، دیگر راهی برای محاسبه مجدد وجود ندارد.

شراکت مالک و سازنده در محاسبه درصد مشارکت در ساخت

به طور معمول میزان سهمی که برای محاسبه درصد مشارکت در ساخت برای مالک یک زمین یا خانه کلنگی در نظر گرفته می‌شود بین 55 تا 60 درصد نحوۀ محاسبۀ سود و زیان است و برای سازنده بین 40 تا 45 درصد می‌باشد. البته با توجه به پروژه ساخت و ساز و مقدار هزینه‌ و سرمایه‌ای که در طی فرآیند ساخت پرداخت می‌شود، این میزان سهم می‌تواند تغییر کند. برای مثال ممکن است در زمین یک مالک یک ساختمان بسیار بزرگ با تعداد طبقات زیاد ساخته شود. بدون شک میزان سرمایه لازم برای این ساخت و ساز بزرگ بسیار بیشتر از قیمت زمین است. با وجود این شرایط، میزان سهم سازنده بسیار بیشتر خواهد بود.

همچنین توجه داشته باشید که در پروژه‌هایی که بیش از 6 طبقه باشد، مشارکت در طبقات 6 به بالا با طبقات پایین‌تر متفاوت خواهد بود. به عبارت دیگر مشارکت در ساخت مربوط به طبقات 6 به بالا، دارای سهم بیشتری برای سازنده می‌باشد.

سهم شراکت از پیش تعیین شده در محاسبه درصد مشارکت در ساخت

اگر شرکا سرمایه گذار باشند، یعنی هر دو سرمایه نقدی برای شراکت ساخت و ساز آورده باشند، پیش از شروع قرارداد می‌توانند میزان سهم شراکت خود را اعلام کنند. برای این کار باید به توان مالی خود و میزانی که می‌توانند سرمایه گذاری کنند توجه کرده و اعلام کنند که در این پروژه ساخت و ساز، شراکت چند درصدی دارند، به عنوان مثال وقتی می‌گویند شراکت 50-50 یعنی همه چیز میان شرکا باید به میزان کاملا برابر و مساوی تقسیم شود و سرمایه شرکا باید کاملا برابر باشد. این درصد می‌تواند متغیر نیز باشد که بستگی به میزان درصدی است که پیش از امضاء قرارداد از طرف سرمایه گذاران توافق شده و مشخص می‌شود.

نحوه محاسبه بلاعوض در مشارکت ساخت

نحوه محاسبه مبلغ بلاعوض در مشارکت ساخت زمانی است که یک شریک، ملک و منزل قدیمی خود را برای شراکت آورده باشد. در این شرایط، او باید ملک را تخلیه کند و در اختیار سازنده بگذارد تا در مدت مشخص پروژه ساخت و ساز انجام شود. در این شرایط مالک نیازمند مبلغی برای رهن خانه موقت است تا بتواند در آن ساکن شود. این مبلغ را که شخص مالک برای رهن یک ملک به صورت موقت از سازنده دریافت می‌کند، بلاعوض می‌نامند، زیرا دیگر نیازی به بازگرداندن این مبلغ به شخص سازنده وجود نخواهد داشت. البته توجه داشته باشید که در انتهای پروژه و در زمانی که طرفین سهم نهایی خود را محاسبه می‌کنند، این مبلغ از سهم شخص مالک کسر می‌شود.

فرمول محاسبه بلاعوض در مشارکت در ساخت ملک، در بعضی از پروژه‌های ساخت، رقمی است که به تناسب مساحت زمین به متر مربع، نرخ و قیمت نحوۀ محاسبۀ سود و زیان به روز آن مشخص می‌شود. با توجه به این که زمین در چه منطقه‌ای قرار گرفته باشد و چه میزان ارزش داشته باشد، به ازای هر متر مربع مبلغی بین یک تا 5 میلیون تومان برای رقم بلاعوض مشخص می‌شود. اگر زمین در منطقه‌ای با قیمت پایین باشد، معمولا مبلغ بلاعوض پرداخت نمی‌شود. همچنین برای تعیین و نحوه محاسبه کمیسیون قرارداد مشارکت در ساخت ، کیفیت و منطقه‌ای که زمین یا ملک کلنگی در آن قرار دارد نیز بسیار مهم است.

نحوۀ محاسبۀ سود و زیان

سود و زیان مربوط به هر معامله بطور خودکار در پلت فرم محاسبه می شود. هرچند دانستن نحوۀ این محاسبه می تواند سودمند باشد. توجه به سه مورد در هنگام انجام محاسبه حائز اهمیت است: حجم معاملۀ باز شده، نرخ دارائی و جهت معامله (خرید/فروش).

محاسبۀ سود و زیان

فرض کنیم که نرخ جفت ارز USD/JPY برابر است با ۹۵.۶۲۰/۹۵.۶۵۰ و شما تصمیم دارید ۲۰۰,۰۰۰USD بخرید. معاملۀ شما در قیمت Ask برابر با ۹۵.۶۲۰ اجرا می شود.

۲۰۰,۰۰۰USD * 95.650 = 19,130,000JPY

به این ترتیب شما ۲۰۰,۰۰۰ USD خریده اید و ۱۹,۱۳۰,۰۰۰ JPY فروخته اید.

فرض می کنیم که نرخ جفت ارز USD/JPY به ۹۶.۴۰۰/۹۶.۴۳۰ تغییر می کند و تصمیم می گیرید ۲۰۰,۰۰۰USD بفروشید. معامله در قیمت Bid برابر با ۹۶.۴۰۰ اجرا می شود.

۲۰۰,۰۰۰USD * 96.400 = 19,280,000JPY

تفاوت بین قیمت های ابتدایی Ask و آخری Bid برابر است با ۷۵ پیپ (۷۵۰ در پلتفرم). به این ترتیب شما به ازای ۱۹,۱۳۰,۰۰۰JPY نحوۀ محاسبۀ سود و زیان اقدام به خرید ۲۰۰,۰۰۰USD کرده اید و به ازای ۱۹,۲۸۰,۰۰۰JPY اقدام به فروش ۲۰۰,۰۰۰ USD کرده اید.

یک روش محاسبه ای دیگر نیز وجود دارد: ۱۹,۲۸۰,۰۰۰ – ۱۹,۱۳۰,۰۰۰= ۱۵۰,نحوۀ محاسبۀ سود و زیان ۰۰۰JPY

سپس می توانید این مبلغ را به USD حساب کنید.

یک روش محاسبه ای دیگر نیز وجود دارد. ۱ پیپ حجم در جفت ارز USD/JPY برابر است با ۰.۰۱ بنابراین ۲۰۰۰JPY در حجم ۲۰۰,۰۰۰ نحوۀ محاسبۀ سود و زیان وجود دارد (۲۰۰,۰۰۰ * ۰.۰۱ = ۲۰۰۰JPY). از آنجائیکه اختلاف بین قیمت Ask اولی و قیمت Bid آخری برابر است با ۷۵ پیپ، در نتیجه این محاسبه را انجام می دهیم: ۷۵ * ۲۰۰۰ = ۱۵۰,۰۰۰JPY ؛ و ۱۵۰,۰۰۰JPY برابر است با ۱۵۵۶.۰۱USD

صورت سود و زیان

صورتهای مالی / صورت سود و زیان

صورت سود و زیان یکی از صورتهای مالی مهم است که نتیجۀ فعالیتهای مالی یک واحد اقتصادی را در طی یک دورۀ مالی نشان می‌دهد.

به عبارت دیگر، صورت سود و زیان بیانگر نتایج عملیات مؤسسه طی یک دوره مالی می‌باشد. برای اندازه گیری نتایج عملیات یک مؤسسه باید درآمدها و هزینه‌های نحوۀ محاسبۀ سود و زیان یک دوره مالی با هم مقابله شوند.

به گزارشی که مقابلۀ درآمدها و هزینه‌های یک دوره مالی در آن صورت می‌گیرد صورت سود و زیان گفته می‌شود.

صورت سود و زیان از روی تراز آزمایشی اصلاح شده، تهیه می‌شود.

در صورت سود و زیان، ابتدا درآمدها نوشته می‌شود و سپس هزینه ها از آنها کسر می‌گردد. با کسر هزینه ها از درآمدها، سود(زیان) مؤسسه به دست می‌آید.

نحوۀ تهیۀ صورت سود و زیان را با ارائه یک مثال توضیحمی‌دهیم.

مثال ۱: تراز آزمایشی مؤسسه خدماتی بهار در پایان سال ۱۳۸۸ بشرح زیر در دست است:

صورت سود و زیان

صورت سود و زیان

در بالای صورت سود و زیان به ترتیب نام مؤسسه، عنوان صورت مالی، یعنی ((صورت سود و زیان)) و در نهایت دورۀ مالی مربوط به صورت سود و زیان نوشته می‌شود. در متن صورت سود و زیان نیز، ابتدا درآمدها و بعد هزینه ها نوشته می‌شوند.

نهایتاًً در پایان صورت سود و زیان سود مؤسسه، که مابه التفاوت درآمدها و هزینه هاست، درج میگردد. گفتنی است در استانداردهای حسابداری، ارائۀ طبقه بندی مفصلی از صورت سود و زیان ارائه مینماید که جهت رعایت اختصار از توضیح آن در اینجا خودداری میشود.

به طور کلی، در صورت سود و زیان، درآمدها و هزینه ها درج میگردد و با کسر هزینه ها از درآمدها، سود (زیان) مؤسسه محاسبه و گزارش میشود.

لذا صورت سود و زیان، نتایج عملیات مؤسسه را طی یک دوره مالی نشان می‌دهد. بنابراین، صورت سود و زیان به مثابۀ فیلمی است که از عملیات مالی مؤسسه طی دوره مالی ضبط شده باشد.

به همین جهت است که در بالای صورت سود و زیان نوشته می‌شود، برای دوره مالی منتهی به ((۲۹/۱۲/**۱۳))

زمانی که جمع هزینه های مؤسسه از جمع درآمدهای آن بیشتر باشد، نتیجۀ عملیات مؤسسه به زیان منجر می‌شود. در این حالت، به جای درج ((سود خالص)) در صورت سود و زیان، باید از عبارت ((زیان خالص)) استفاده شود. برای تشریح این موضوع به مثال زیر توجه نمائید:

مثال ۲: اطلاعات زیر از دفاتر مؤسسه رهیاب در پایان سال ۱۳۸۶ به دست آمده است:

درآمد ارائۀ خدمات ۵۸۸,۰۰۰ ریال

هزینۀ حقوق و مزایای کارکنان ۳۸۰,۰۰۰ ریال

هزینۀ آب و برق و تلفن ۱۱۰,۰۰۰ ریال

هزینۀ اجاره ساختمان ۱۲۰,۰۰۰ ریال

هزینه های متفرقه ۸۰,۰۰۰ ریال

. مطلوب است تهیه صورت سود و زیان مؤسسۀ رهیاب برای سال مالی ۱۳۸۶

صورت سود و زیان

لازم به توضیح است که صورت سود و زیان ارائه شده، یک شکل از صورت سود و زیان بسیار ساده و طبقه بندی نشده می‌باشد که در مؤسسات خدماتی تهیه می شود.

نرم افزار یکپارچه سانیران با قابلیت های بی نظیر بهترین انتخاب را به شما می دهد.

سود عملیاتی

در ترازنامه برخی از شرکت‌های خصوصی حسابی وجود دارد به نام جاری شرکا، برحسب ثبت‌های طی سال ممکن است مانده بدهکار یا بستانکار داشته باشد. بر طبق قانون مبارزه با پولشویی و آیین‌نامه‌های همراه در حساب جاری شرکا ثبت‌های واریز فقط با وجود فیش واریز و ثبت‌های برداشت فقط با چک باید انجام شود.

مانده تسهیلات در اظهارنامه

تسهیلات دریافتنی با ماهیت بستانکار در بخش بدهی‌های ترازنامه قرار می‌گیرد. جهت شناسایی تسهیلات باید مبلغ تسهیلات دریافتی و بهره پرداختی سنوات آتی بعد از کسر بهره و اقساط پرداختی تا تاریخ ۲۹ اسفند ماه لحاظ شود.

(مانده تسهیلات در ترازنامه = بهره و اقساط پرداختی تا پایان سال – پیشپرداخت بهره سنوات آتی + تسهیلات دریافتی)

ارزش دفتری دارایی‌ها

دارایی‌ها در ترازنامه باید به ارزش دفتری نشان داده شوند ارزش دفتری یا BOOK VALUE همان بهای تمام شده دارایی است که مبلغ استهلاک انباشته از آن کسر شده است.

(استهلاک انباشته – بهای تمام شده = ارزش دفتری)

ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان

کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یکسال یا بیشتر، به کار اشتغال داشته است برای هر سال سابقه، اعم از متوالی یا متناوب براساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت نماید.

اگر خاتمه قرارداد کار در نتیجه، کاهش توانائیهای جسمی و فکری ناشی از کار کارگر باشد (بنا به تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان بهداشت و درمان منطقه با معرفی شورای اسلامی کار و یا نمایندگان قانونی کارگر) کارفرما مکلف است به نسبت هر سال سابقه خدمت، معادل دو ماه آخرین حقوق به وی پرداخت نماید.

منظور از حقوق یا مبنای محاسبه حق سنوات، در کارگاه‌هائی که طرح طبقه بندی مشاغل دارند مزد گروه و پایه (مزد مبنا) و در واحد هائی که فاقد طرح می‌باشند مزد ثابت (مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل) خواهد بود (ماده ۳۲ قانون کار).

روش محاسبه حق سنوات پایان خدمت کارکنان:

مزایای پایان خدمت کارکنان = ۳۰ * مزد پایه سال جاری (مزد مبناگروه)

مزایای پایان خدمت کارکنان به عنوان یک حساب بدهی با ماهیت بستانکار در بدهی‌های غیرجاری ترازنامه نشان داده می‌شود.

سود عملیاتی

در برخی از مواقع در ذهن فرد ایجاد شده است که سود عملیاتی چیست و چگونه آن انجام خواهد گرفت در این سود جریان وجوه نقدی و عملیاتی در پیش‌بینی جریان‌های نقد عملیات شرکت های دیگر ایجاد می‌شود.

این سود با هدف اینکه مدیریت در کدام یک از دوره‌های مالی و تحت چه شرایطی می‌باشد پایه گذاری شده است. به طور کلی برای محاسبه سود عملیاتی باید از فروش خالص یا درآمدهای حاصل از خدمات مبلغ بهای تمام شده کالای فروش رفته یا بهای تمام شده خدمات ارایه شده کسر گردد تا سود ناخالص بدست آید و بعد هزینه های عملیاتی را کسر می‌کنیم تا سود عملیاتی محاسبه شود.

در این سود حاشیه‌ای وجود دارد، که به آن، حاشیه سود عملیاتی، می‌گویند که از تقسیم سود عملیاتی در فروش بدست می‌آید. از حاشیه سود عملیاتی برای قیمت گذاری و کارایی عملیاتی شرکت میتوان استفاده کرد.

سود ناخالص چیست؟

سود ناخالص (Gross Profit) به سودی که یک شرکت، پس از کسر هزینه‌های همراه با تولید یا فروش محصولاتش، یا هزینه‌هایی که به‌منظور انجام سرویس‌ها پرداخت کرده، شناسایی می‌کند، اطلاق می‌گردد.

سود ناخالص در صورت درآمد شرکت‌ها دیده شده و می‌توان آن را از طریق کاستن هزینهٔ بهای تمام‌شده کالاهای فروخته‌شده (The cost of goods sold – COGS) از درآمدها (فروش انجام‌شده) نحوۀ محاسبۀ سود و زیان محاسبه کرد.

این موارد می‌توانند در صورت درآمدی شرکت (Income Statement) دیده شوند. سود ناخالص همچنین می‌تواند تحت عنوان سود فروش (Sales profit) و یا درآمد ناخالص (Gross Income) نامبرده شود.

درک مفهوم سود ناخالص

سود ناخالص، میزان کاراییِ یک شرکت در استفاده از نیروی کار و مواد اولیه در تولید محصولات و یا ارائهٔ خدمات را ارزیابی می‌کند. این اندازه‌گیری معمولاً هزینه‌های متغیر را نیز دربرمی‌گیرد. این هزینه‌ها، هزینه‌هایی هستند که مقدار آن‌ها بسته به میزان خروجی‌ای که شامل موارد زیر می‌باشند، متغیر می‌باشد:

1. مواد اولیه. (Materials)
2. نیروی کار مستقیم، با در نظر گرفتن آن به‌صورت ساعتی و یا وابسته به سطوح خروجی‌ها.
3. مبالغ کمیسیون پرداخت‌شده به کارکنان بخش فروش. (Commissions of sales staff)
4. هزینه‌های کارت‌های اعتباری در خرید مشتریان. (Credit card fees on customer purchases)
5. ابزارآلات، که شامل هزینه استهلاک (Usage – based depreciation) نیز می‌باشند.
6. ابزارهایی که در محل تولید (Production Site) از آن‌ها استفاده‌شده است.
7. حمل‌ونقل کالاها. (Shipping)

فرمول محاسبه سود ناخالص به شرح زیر می‌باشد:

هزینهٔ بهای تمام‌شدهٔ کالای فروخته شده – درآمد = سود ناخالص

Gross Profit = Revenue – Cost of goods sold

همان طور که به‌طور کلی گفته شد، سود ناخالص شامل هزینه‌های ثابت (Fixed costs – هزینه‌هایی که باید فارغ از مقادیر خروجی شرکت پرداخت شوند) نمی‌باشند. هزینه‌های ثابت شامل هزینهٔ اجاره (rent)، هزینه‌های تبلیغات (Advertising)، هزینه‌های بیمه (Insurance)، دستمزد کارکنانی که به‌صورت مستقیم در مسیر تولیدی درگیر نمی‌باشند و تدارکات مورد نیاز اداری (Office supplies) می‌باشد.

هر چند، باید در نظر گرفته شود که بخشی از این هزینه‌های ثابت، به هر واحد تولیدشده تحت عنوان هزینه‌های جذب‌شده (Absorption Costing)، اختصاص داده می‌شوند. که لحاظ کردن این هزینه‌ها به‌منظور گزارشگری خارجی (External reporting) به‌نحوی که طبق استانداردهای پذیرفته‌شده حسابداری باشد (Generally Accepted Accounting Principles – GAAP)، مورد نیاز است.

برای مثال، اگر یک شرکت 10 هزار واحد از محصولی را در یک دورهٔ زمانی مشخص تولید کند، و مبلغ 30 هزار دلار را برای اجارهٔ ساختمان پرداخت نماید، هزینهٔ 3 دلاری در قیمت هر کالا تحت عنوان هزینهٔ جذب‌شده لحاظ می‌شود.

سود ناخالص (Gross Profit) نباید با سود عملیاتی (Operating profit) اشتباه گرفته شود، سودی که به آن مقادیر درآمد پیش از نرخ‌های بهره و اِعمال مالیات (earnings نحوۀ محاسبۀ سود و زیان before interest and tax – EBIT) نیز اطلاق می‌گردد.

این سود، برابر با سود شرکت پیش از پرداخت بهره‌ها و مالیات‌های تصویب‌شده می‌باشد. سود عملیاتی از طریق کسر هزینه‌های عملیاتی (Operating expenses) از سود ناخالص به‌دست می‌آید.
نکات نحوۀ محاسبۀ سود و زیان کلیدی:

1. سود ناخالص که به آن درآمد ناخالص (Gross Income) نیز اطلاق می‌گردد، از طریق کسر هزینهٔ بهای تمام‌شده کالاهای فروخته‌شده از درآمد حاصل شده، محاسبه می‌شود.
2. سود ناخالص تنها شامل هزینه‌های متغیر می‌باشد و شامل هزینه‌های ثابت نمی‌باشد.
3. سود ناخالص، مقدار کارآمدی یک شرکت در استفاده از نیروی کار و همچنین مواد اولیه در تولید کالاها و یا ارائهٔ سرویس‌ها ارزیابی می‌کند.

سود ناخالص در مقابل حاشیهٔ سود ناخالص

سود ناخالص می‌تواند به‌منظور محاسبه کردن معیاری تحت عنوان حاشیهٔ سود ناخالص (Gross Profit Margin) مورد استفاده قرار گیرد. این معیار به‌منظور بررسی کارآمدی تولیدی (Production efficiency) یک شرکت در طی زمان، مفید می‌باشد.

مقایسهٔ ساده سود ناخالصی که سال‌به‌سال و یا با بازهٔ زمانی 3 ماهه تولیدشده است می‌تواند گمراه‌کننده باشد، زیرا سود ناخالص می‌تواند در صورت کاهش حاشیهٔ ناخالص (Gross margins)، افزایش پیدا کند. این اتفاق می‌تواند موضوعی نگران‌کننده برای شرکت باشد و آن را در وضعیتی بحرانی قرار دهد.

باوجود اینکه این عبارات شبیه به یکدیگر هستند (و در برخی از مواقع به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند) حاشیهٔ ناخالص با حاشیه سود ناخالص یکسان نیست. سود ناخالص نحوۀ محاسبۀ سود و زیان با واحد پول رسمی یک کشور بیان می‌شود، در حالی که حاشیهٔ سود ناخالص با درصد بیان می‌گردد. فرمول محاسبهٔ حاشیهٔ سود ناخالص به شرح زیر است:

درآمد / (هزینه بهای تمام شده کالای فروخته شده – درآمد) = حاشیه ناخالص

​Gross Margin= (Revenue−Cost of Goods Sold) / Revenue

مثال‌هایی از نحوهٔ استفاده از سود ناخالص

در ادامه مثالی از نحوهٔ محاسبهٔ سود ناخالص و حاشیهٔ سود ناخالص، با استفاده از صورت درآمد (Income State) شرکت فورد (Ford Motor Co.) در سال 2018 مشاهده می‌کنید:

صورت درآمد شرکت فورد در سال 2018 (تمامی مبالغ به میلیون دلار است)، منبع: Investopedia

به‌منظور محاسبه کردن سود ناخالص، ما ابتدا هزینهٔ بهای کالاهای فروخته ‌شده را اضافه می‌کنیم، که جمع ارقام را به 126584 میلیون دلار می‌رساند. ما در این حالت، فروش (Selling) هزینه‌های مدیریت (Administrative expenses) و دیگر هزینه‌ها را در نظر نمی‌گیریم. زیرا این هزینه‌ها به‌طور معمول جزو هزینه‌های ثابت (Fixed costs) دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه هزینهٔ کالاهای فروخته‌شده را از درآمد به‌دست آمده کم می‌کنیم تا بتوانیم به سود ناخالص به‌دست آمده برسیم:

25,216$ = 126,584$ – 151,800$

برای به‌دست آوردن حاشیهٔ سود ناخالص، مبلغ سود ناخالص به‌دست آمده در مرحلهٔ قبل را بر مقادیر کل درآمد (total revenues) تقسیم می‌کنیم تا مقدار حاشیهٔ سود ناخالص را محاسبه کنیم.

16.61% = 151,800$ / 25,216$

این درصد با حاشیهٔ سود ناخالص ثبت‌شده در صنعت خودروسازی که در حدود 14٪ است، مقایسه‌شده و نشان می‌دهد که شرکت فورد با بهینگی بیشتری نسبت به همتایان خود، به‌فعالیت می‌پردازد.

محدودیت‌های استفاده از سود ناخالص

صورت درآمد استانداردشده (Standardized income statement) که توسط سرویس‌های اطلاعات مالی (Financial Data Services) تهیه می‌شود، ممکن است مقادیر سود ناخالص را با تفاوت‌هایی نشان دهند.

رکود بزرگ چیست؟
این صورت‌های گزارش‌شده می‌توانند سود ناخالص را به‌عنوان یک آیتم جداشده در خطی جدا نمایش دهند، اما این نوع از صورت‌ها، تنها برای شرکت‌های عمومی قابل‌دسترسی می‌باشند.

سرمایه‌گذارانی که درآمدهای یک شرکت خصوصی را بررسی می‌کنند باید خود را با هزینه‌ها (Cost) و موارد هزینه‌ای (Expense items) که در یک ترازنامه غیراستاندارد (non – Standardized Balance Sheet) ذکر می‌شوند تطبیق دهند و آن‌ها را در محاسبات مقادیر سود ناخالص در نظر نگیرند

سوالات و نظرات خود را در قسمت دیدگاه‎‌ها با دیجی کوینر به اشتراک بگذارید.

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.